Preventie van dementie

Op de laatste dag van mijn 10-daagse boekenvoorstelling via facebook, koos ik een thriller waarin een dementerende vrouw de hoofdrol speelt, zij is de ik-figuur.

Het boek ‘Elisabeth is zoek’ kocht ik impulsief maar het kreeg gaandeweg een enorme waarde voor mij, vooral omdat ik de ziekte, dementie, van dichtbij moest meemaken en ik veel herken. Het is uiteindelijk een moordverhaal maar over dat deel van het verhaal gaat deze blog niet. Al moet ik toegeven dat het hele verhaal goed opgebouwd is, zeker voor een jonge, debuterende schrijfster.

Het verhaal

De oude dame, Maud, is vergeetachtig. Ze maakt een kop thee en vergeet te drinken. Ze gaat naar winkels en vergeet waarom. Soms is haar huis onherkenbaar of is haar dochter een vreemde. Haar wereld wordt steeds chaotischer en zij dreigt de controle te verliezen. Ze vergeet woorden of past ze aan, een stoel is een ‘zitding’ en sneeuw ‘wit zand’. Ze klaagt tegen haar dochter over de werkster, terwijl zij het was die poetste. Maud houdt wel hardnekkig vol dat Elisabeth, haar vriendin verdwenen is. Ze weet het zeker want het staat op een briefje in haar zak. In haar onafgebroken zoektocht nemen de mensen, politie, buren, haar dochter, de zoon van Elisabeth haar niet meer serieus. Dochter Helen verliest haar geduld, als ze niet tot haar moeder kan doordringen. Maud heeft eerder te maken gehad met een verdwijning. En ergens in haar beschadigde geest ligt het antwoord op een onopgelost zeventig jaar oud mysterie.

Lijstjes en tientallen keren dezelfde vragen

In het boek herken ik dwangmatigheden die ik dagelijks moet ervaren bij iemand die mij heel dierbaar is. Ik zie haar constant lijstjes maken. Haar dokter vertelde haar dat ze alles moet opschrijven en dat doet ze. Soms lukt dat, soms geraken de blaadjes door elkaar. Dat sorteert ze en stelt ze vragen tot ze alles weer begrijpt. Haar nieuwe pantoffels draagt ze niet, ze weet niet dat die van haar zijn. Telkens je iets vertelt, stelt ze bijkomende vragen, altijd dezelfde. En dan bij een nieuw bezoek, klinkt ze terug heel helder en hebben we hoop dat het terug zal beteren. Maar niets is nog blijvend. Toch weet ze de routinehandelingen nog heel goed uit te voeren, gelukkig.

Waar is mijn moeder?

Mensen die dementerend zijn, zijn vaak iets of iemand kwijt. Op een dag belde mijn dementerende vader mij om te vragen waar zijn moeder was. Ik antwoordde dat zij al jaren dood was. ‘En jij durft dat zomaar te zeggen?’ Hij sloeg de telefoon dicht. Ik heb heel veel spijt van mijn gebrek aan tact. Zijn realiteit op dat moment was een kind dat zijn moeder zocht. Nu ben ik geduldiger en blijf ik de vragen beantwoorden, steeds diezelfde, steeds opnieuw.
Het boek geeft redelijk goed weer wat er in het geheugen gebeurt: recente gebeurtenissen worden niet onthouden, terwijl het verre verleden vaak helder is. In het boek beseft Maud dat haar gedachten verward zijn. Ze beseft pijnlijk dat mensen haar niet serieus nemen en haar afwimpelen. Als lezer voel je de frustratie en de eenzaamheid van Maud en je krijgt een idee over hoe het moet zijn om verdwaald te zijn in je geest.

En wat zeggen Deepak Chopra en Rudolph Tanzi?

Dementie en de ziekte van Alzheimer komen frequent voor in mijn familieverhaal. Enkele jaren geleden las ik ‘Superbrein’ van Deepak Chopra en Rudolph E.Tanzi. Deze laatste is neuroloog aan Harvard Medical School en wereldberoemd door zijn baanbrekend onderzoek naar de oorzaak van de ziekte. Uiteindelijk zijn er nog geen oorzaken noch oplossingen gekend waar iedereen het eens mee is. Toch biedt het boek een hoopvolle kijk op de ziekte.
Het boek bekijkt het brein vanuit een breder perspectief en de auteurs stellen zich de vraag of er ook een leefstijlcomponent aan de ziekte is. Met andere woorden, kan onze manier van leven preventief werken om dementie te voorkomen? Dat is een vraag die ze niet met wetenschappelijke zekerheid kunnen beantwoorden maar iets waar beide auteurs rekening mee houden. Ze zeggen niet dat dementie het gevolg is van een slechte levensstijl. In de meeste gevallen is deze ziekte het gevolg van de combinatie van dysfunctionele genen en de leefstijl.

De top 5 van preventieve acties

De auteurs geloven dat wat goed is voor de geest, goed is voor het geheugen. Het brein beschouwen ze als een vloeiend proces en niet als een object. Denken en voelen zijn eveneens vloeiende processen. Daarom raden ze aan om positieve leefstijlveranderingen op het gebied van voeding, lichaamsbeweging, stress, meditatie toe te passen. Om tot dat besluit te komen, werden al verschillende onderzoeken gedaan op muizen.

De top 5 om Alzheimer te slim af te zijn:
1. Twee keer per week intensief sporten.
2. Voedsel dat goed is voor het hart, is goed is voor de hersenen; een mediterraan dieet, veel onbewerkte olijfolie, beperkt wijn en pure chocolade en een beperking van calorieën.
3. Uw hersenen blijven trainen
4. Zorg voor sociale contacten want eenzaamheid is een enorme risicofactor.

Baat het niet, het schaadt niet en een gezonde levensstijl zal ons in afwachting zeker gelukkiger maken.