Mijmeren in Dornach

Deze zomer was ik samen met mijn oudste dochter die in Zurich woont, in het Goetheanum in Dornach, bij Basel. Dornach is de locatie waar de Antroposofische Gemeenschap kennis vergaart en deelt. Deze werd gesticht door Rudolf Steiner. Onze jongste dochter was gelukkig in de Steinerschool in Gent en dit (onder andere) was de aanleiding om het gebouw te bezoeken.

Het gebouw heeft naast een prachtig theater- en concertzaal en bibliotheken een studiecentrum over alle disciplines waar Rudolf Steiner deel in had. Het impressionante gebouw werd ontworpen door Steiner zelf maar de afwerking van het tweede en huidige gebouw heeft hij niet meer mogen meemaken. Het eerste werd afgebrand door tegenstanders, een paar jaar voor Steiners dood.

Tijdens onze eerste verkenning gebruikten mijn gasten het woord “raar”. Ik zei hen dat ik vanuit mijn praktijk en als mama leerde dat alles een betekenis heeft bij de “steinertjes”. Mijn reisgezellen waren net als ik enorm geïnteresseerd in het gebouw, de kunstwerken en de holistische betekenis van zowat alles. We werden er stil van tijdens de enthousiaste rondleiding.

Mijn reisgezellen hadden alles wat er verteld werd kunnen benoemen als “quatsch”. Maar dat deden ze niet, ze luisterden, stelden vragen en nadien hadden we nog verdere gesprekken over het steineronderwijs, een  kleine zijstapje dat Steiner pas aan het einde van zijn leven maakte door de oprichting van de Waldorfschool. 

Ik vertoefde nog lang alleen in het gebouw en las het een en ander in de museumshop. De zon was plots gaan schijnen en op het imposante terras kreeg ik het idee om dit bezoek zeker aan te raden aan mijn collega. Hij moet dit zien!

En ik besefte plots, dat kan niet meer, hij overleed in juli. 

Mijn collega wou zich vanaf volgend schooljaar verdiepen in de pedagogie van de steinerscholen. Hij zou hier in Dornach graag geweest zijn, met een open geest, respectvol luisterend in stilte en elk oordeel uitstellend. Zo was hij, eerst luisteren en zich inleven en op het juiste moment een eigen gefundeerde mening geven, zonder anderen te kwetsen. En hij deed dat voor iedereen die iets te vertellen heeft. Dat is zowat iedereen, toch?  

Daaraan moest ik denken op die fantastisch mooie plek in de bergen onder de stralende zon. Ik stond op een plek vol verrassingen waar alles gebeurt om een reden en waar jaarlijks duizenden mensen samen komen om te leren van elkaar, te studeren en na te denken over kunst, architectuur, geneeskunde, landbouw, filosofie, geesteswetenschappen en ook onderwijs. Daar komen mensen die levenslang willen bijleren.  

De snelle en veranderende wereld heeft mensen nodig die oude en nieuwe paden verkennen en respectvol luisteren zonder onmiddellijk te oordelen.

En dit wordt dan mijn werkpuntje voor het volgende werkjaar.

Als het niet gebroken is, blijf er af!

Het was vakantie en wat deed ik? Ik was vaak op stap natuurlijk haalde vooral veel leeswerk in, op treinen, terrassen en in hotelkamers. En daar hoort natuurlijk bij dat ik al eens een blog van een ander lees. Dat is nuttig om het een en ander te relativeren en creatieve nieuwe ideeën te krijgen.

Net lees ik in een blog van ‘If it ain’t broke, don’t fix it.’ Het is niet toevallig een onderwijsblog.

“Blijf daar af!” is een zin die ik dagelijks wil uitschreeuwen. Zo herkenbaar in veel situaties.

Wij zijn in Vlaanderen net als in Nederland constant bezig met dingen te veranderen die eigenlijk geen verandering nodig hebben. Was er nooit iets veranderd, we leefden nog in grotten maar geef toe, het gaat er toch soms over. Zoveel mensen willen een stempel zetten en daar gaan steeds vernieuwingen mee gepaard.

Waarom veranderen winkels constant hun inrichting zodat ik niets meer terug kan vinden? Om mij van dienst te zijn?

Waarom veranderen organisaties steeds van naam? Waarom moet de Sint-Maartenschool plots De Klimop heten?

Waarom wijzigen circulatieplannen op plaatsen waar ik nog nooit problemen heb gezien of waar een oplossing voor de hand ligt?

Waarom veranderen scholen constant hun registratiesystemen waar ze uiteindelijk precies dezelfde inhoud invullen? Gewoon oude wijn in nieuwe vaten waar de wijn niet beter door smaakt.

En waarom moet ik constant enquêtes invullen? Zodat de leverancier weer iets kan veranderen om een paar klanten te belonen die niet tevreden zijn? Bij het invullen van enquêtes zit ik stilaan in dezelfde schizofrene situatie als indertijd in de biechtstoel. Ik had niets op te biechten en verzon dus maar een zonde, ik loog dus om niet als leugenaar bekeken te worden. Als ik niets invul bij een enquête, lijkt het alsof ik het niet begreep of niet oplette of gewoon niet in staat ben om iets te evalueren. Dus vul ik maar iets in, in de hoop dat die organisatie geen rekening houdt met mijn opmerking en zeker niets gaat veranderen.

Moeten we niet af en toe leren om gewoon te zeggen dat het goed is zoals het is. Als is het maar één maand. Dat diegene die willen klagen hun mond gedurende die tijd moeten houden en dat er bij het invoeren van vernieuwingen een lange termijn vooraf bepaald wordt waarin niets mag veranderd worden aan het nieuwe concept.

En als ik iets zou willen van de volgende regering is het een minister van stilstand en vereenvoudiging. Dit wordt een moeilijke opdracht want het is stilaan de gewoonte om de zaken op te lossen door er iets aan toe te voegen of het juist nog complexer te maken. Die minister mag gerust een kleine middenstander of een werkende, zelfs ongeschoolde moeder met drie kinderen zijn. Iemand die het gewoon is om de essentie te zien en te schiften in onbenulligheden.

Voor mij is dit de quote van het jaar: “Als iets goed is, blijf er af!” We zullen het op een andere keer hebben over mensen voor wie het nooit goed is. En als je mij een oude zaag vindt, mag dat.